BOM là gì? Vai trò, ý nghĩa và cách xây dựng BOM hoàn hảo

1. BOM là gì? Những khái niệm liên quan đến BOM

Cùng job3s tìm hiểu khái niệm BOM là gì và các thông tin chi tiết về BOM ngay sau đây.

1.1. Khái niệm BOM là gì?

BOM là từ viết tắt của cụm từ “Bill of Material”, là danh sách định mức các nguyên vật liệu. Danh sách này bao gồm thành phần vật liệu, thiết bị lắp ráp, phụ tùng của các bộ phận với số lượng cần thiết để xây dựng, sản xuất hoặc sửa chữa sản phẩm, dịch vụ.

BOM sẽ cung cấp các số liệu cụ thể về khối lượng sản xuất của một nhà máy từ đó làm cơ sở để lên kế hoạch, tính toán chi phí, đánh giá hiệu quả của hoạt động sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, BOM còn được sử dụng để liên lạc với đối tác.

BOM có thể được được dùng trong nhiều hoàn cảnh khác nhau, tùy theo hoàn cảnh, mục đích đơn hàng. Ví dụ như BOM đặt hàng thiết kế, đặt hàng xây dựng, BOM sửa chữa…

Các tổ chức, doanh nghiệp thường xây dựng BOM để mở đầu quá trình sản xuất. Trong sản xuất sẽ có nhiều danh sách khác nhau. Thường là xuất hiện dưới dạng phân cấp từ thành phẩm tới thành phần và vật liệu riêng lẻ. Nếu BOM bị sai sót sẽ làm ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình và chi phí sản xuất.

1.2. Những khái niệm liên quan đến BOM

Một số khái niệm khác liên quan đến BOM mà bạn cần biết là:

• Board of management là gì?

Thuật ngữ này được hiểu là người điều hành công ty, tổ chức. Board of directors sẽ tương đương với vai trò Hội đồng quản trị, trong khi đó Board of management sẽ chỉ tương đương với vai trò giám đốc.

• SAP là gì?

SAP là phần mềm đang được sử dụng trong nhiều công ty hiện nay. Nó đảm nhiệm vai trò hỗ trợ quản lý toàn bộ doanh nghiệp, là một yếu tố giúp tạo nên thành công của người lãnh đạo. Phần mềm này cung cấp kế hoạch nguồn lực, ứng dụng quản lý tài chính, quản lý sản phẩm và khách hàng….

• MPS là gì?

MPS được viết tắt là cụm từ Master Production Scheduling, được coi là một quá trình sản xuất quan trọng có thể thay thế cho sản xuất tổng thể. Hệ thống MPS giúp thúc đẩy hoạt động của nhà máy, tăng lợi nhuận kinh doanh. MPS thường được để chỉnh sửa cho người dùng.

2. BOM bao gồm những gì?

Các thành phần cơ bản trong BOM là gì? Thông thường, một BOM lý tưởng sẽ bao gồm các yếu tố sau đây:

• BOM Level (Cấp BOM): BOM chứa nhiều cấp đại diện cho tổ hợp chính và tổ hợp phụ. Mỗi BOM đều có cấu trúc riêng, được phân chia và đánh dấu dựa theo các mức BOM để người dùng nắm rõ quy trình sản xuất.

• Reference (Tham chiếu): Gán cho mỗi bộ phận hoặc cụm bộ phận là một tham chiếu để xác định dễ dàng hơn.

• Part Number (Số lượng): Gồm số lượng thành phần và quy trình ráp riêng lẻ.

• Unit of Measure (Đơn vị đo): Đơn vị của các bộ phận và thành phần vật liệu.

• Description (Mô tả): Các thông tin như thông số kỹ thuật, màu sắc, điện áp… của từng bộ phận cụ thể để doanh nghiệp và đối tác dễ dàng phân biệt hơn.

• Phrase (Giai đoạn): Mục đích của yếu tố này để phân chia giai đoạn gồm sản xuất, thử nghiệm và thiết kế. Từ đó giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi tiến độ của dự án hơn.

• Procurement type (Loại mua sắm): Lựa chọn đơn vị và cách thức mua từng bộ phận nhằm nâng cao hiệu quả kế hoạch sản xuất.

• Manufacturer name (Tên nhà sản xuất): BOM cần được liệt kê rõ tên của nhà sản xuất hoặc đơn vị cung cấp để thuận tiện cho việc linh kiện phù hợp.

• Reference Indicators (Các chỉ số tham khảo): Việc nhập thông tin sẽ tiết kiệm thời gian và đạt hiệu quả tốt hơn khi có các chỉ số định mức tham khảo.

• Note (Ghi chú & Nhận xét): Đây không phải hạng mục quan trọng nhưng nó thể giúp doanh nghiệp cải thiện, tăng hiệu quả khâu sản xuất trước các vấn đề thay đổi hoặc phát sinh.

3. Đối với doanh nghiệp, vai trò của BOM là gì?

Mọi người vẫn nói BOM quan trọng với doanh nghiệp sản xuất. Vậy vai trò, ý nghĩa của BOM là gì? Những lợi ích mà BOM mang lại cho hoạt động sản xuất là:

• BOM giúp doanh nghiệp thuận lợi trong việc quản lý và tính toán nguyên vật liệu một cách chính xác. Tiết kiệm thời gian và tiền bạc bằng cách tập trung lựa chọn những vật liệu cần thiết cho quá trình sản xuất.

• Vừa giúp thuận lợi cho việc lập kế hoạch sản xuất, dự tính chi phí vật liệu, vừa kiểm soát tồn kho. Đồng thời góp phần vào giảm thiểu rủi ro và lãng phí khi sản xuất.

• Cho phép doanh nghiệp xác định và ước tính giá trị của nguyên vật liệu trước khi bắt đầu quá trình sản xuất. Đảm bảo ngân sách, vật liệu và các bộ phận luôn sẵn sàng đúng thời điểm, đúng số lượng. Quá trình vận hành được trơn tru mà không bị gián đoạn.

• Khi có BOM, bạn có thể phân tích được mức chênh lệch giữa yếu tố năng suất và định mức thực tế.

• Nhờ danh sách chi tiết về linh kiện, bộ phận cần có, quá trình làm việc với nhà cung cấp sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

• Với vai trò quản lý kho, BOM giúp liên kết các giai đoạn với nhiều tính năng khác nhau.

4. Phân loại BOM trong quản lý sản xuất

Với vai trò như vậy, BOM được phân thành bao nhiêu loại và ý nghĩa của mỗi loại BOM là gì? Dựa theo yêu cầu, mục đích sản xuất của doanh nghiệp, danh sách định mức (BOM) được chia thành 5 loại cơ bản như sau:

4.1. Manufacturing Bill of Materials (mBOM)

Manufacturing Bill of Materials (mBOM) hay còn gọi là BOM sản xuất, được sử dụng để hiển thị và lưu trữ toàn bộ thông tin của các bộ phận, tạo cầu nối liên kết giữa các thành phần với nhau nhằm xây dựng một sản phẩm hoàn chỉnh.

Thông thường, mBOM phụ thuộc hoàn toàn vào độ chính xác của các đơn hàng trong quá trình sản xuất, để bộ phận mua hàng đảm bảo duy trì tối ưu lịch trình đặt hàng từ các đơn vị cung cấp và thương lượng giá cả hợp lý.

mBOM là một loại BOM phổ biến nhất hiện nay với nguồn dữ liệu lớn và đa dạng từ hệ thống kinh doanh gồm kế hoạch tài nguyên vật liệu MRP, kế hoạch nguồn lực doanh nghiệp ERP và hệ thống sản xuất MES.

4.2. Engineering Bill of Materials (eBOM)

Engineering Bill of Materials (eBOM) hay còn gọi là BOM kỹ thuật, được phát triển trong giai đoạn thiết kế sản phẩm. eBOM được xây dựng dựa trên các công cụ như Thiết kế hỗ trợ máy tính (CAD) hoặc Tự động thiết kế điện tử (EDA).

eBOM thường liệt kê các vật phẩm, bộ phận, thành phần và quy trình lắp ráp theo mối thiết kế kỹ thuật và thể hiện mối liên hệ của chúng với sản phẩm gốc được thể hiện trong bản vẽ kỹ thuật của nó.

Một sản phẩm hoàn chỉnh hoàn toàn có thể có nhiều eBOM được liên kết.

4.3. Single - Level BOM

Single - Level BOM là loại danh sách tài liệu chứa các bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất theo thứ tự và 1 sản phẩm hoàn thiện. Loại BOM này chỉ được một cấp độ trong các thành phần, lắp ráp và vật liệu nên không sử dụng được cho các sản phẩm phức tạp.

4.4. Multi - Level BOM

Multi - Level BOM sẽ ngược lại với Single - Level BOM. Multi - Level BOM được sử dụng cho những công trình có xu hướng phức tạp và được chia thành nhiều cấp độ khác nhau. Trong BOM này, mỗi vật liệu phải liên kết với sản phẩm chính, ngoài trừ ở cấp cao nhất.

4.5. Production BOM

Production BOM đóng vai trò là nền tảng cho một đơn đặt hàng sản xuất. Loại BOM này liệt kê các thành phần lắp ráp cấu tạo thành một sản phẩm hoàn chỉnh. Bên cạnh đó là các thông tin về giá cả, số lượng, thông số kỹ thuật và các đơn vị đo lường liên quan.

Với hệ thống BOM tự động, các thông tin về thành phần cấu tạo, chi phí và tính sẵn có của nguyên vật liệu sẽ tự động thêm vào đơn hàng. Đảm bảo nguyên liệu thô được phân bổ hợp lý cho đơn hàng.

Xem thêm: HR Business Partner Là Gì? Tất Tần Tật Thông Tin Cần Biết Về HR Business Partner

Xem thêm: Mẫu cv xin việc chuyên nghiệp, top cv mẫu đẹp cho mọi ngành nghề

5. Các bước để xây dựng một BOM hoàn chỉnh

Các bước để xây dựng một BOM là gì? Trước khi, khám phá các bước để tạo nên BOM, chúng ta sẽ tìm hiểu công thức tính BOM:

BOM = Định mức về lượng * Định mức về giá

Trong đó, định mức về lượng là số lượng nguyên vật liệu, linh kiện (cả lượng hao hụt và phát sinh) cho quá trình sản xuất. Còn định mức về giá là giá mua nguyên vật liệu sau khi đã trừ hết các phần giảm giá, chi phí thu mua và chiết khấu (Giá mua có thể biến động theo thời gian khác nhau).

Khi đã hiểu công thức tính BOM là gì, chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu các bước xây dựng BOM. Quá trình này khá đơn giản và sẽ chủ yếu mất thời gian khâu tìm thông tin.

Các bước để xây dựng một BOM hoàn chỉnh gồm:

• Thu thập tài liệu: Tạo bằng Excel, đặt tên dự án và chuẩn bị các tài liệu cần thiết đã thu thập được. Các tài liệu này bao gồm:

  • Tổng hợp các nguyên vật liệu để sản xuất;

  • Chi phí các nguyên vật liệu;

  • Thông tin tạo sản phẩm mẫu;

  • Các tác động, chi phí gây phát sinh và hao hụt nguyên vật liệu khi sản xuất;

  • Tính toán các sản phẩm bị lỗi hỏng.

• Sắp xếp tài liệu: Thiết lập theo dõi thay đổi, quyền người dùng và tạo cấp độ cần thiết. Bạn có thể cần thêm nhiều thông tin liên quan và thực hiện thay đổi cho phù hợp các thông tin đó.

• Điền thông tin: Điền thông tin theo vào các cột, các hàng đã sắp xếp. Phần cột thường sẽ điền tên các danh mục như mặt hàng, số lượng, giá cả… Phần hàng sẽ điền thông tin dựa vào đầu mục của cột. Hãy luôn chính xác để không làm ảnh hưởng đến chất lượng của BOM.

• Cập nhật khi cần: Thường xuyên cập nhật thông tin một cách kịp thời và chuẩn xác. Bạn có thể ghi lại các cột thường xuyên thay đổi để thuận tiện cho quá trình cập nhật.

Xem thêm: CTO Là Gì? Làm Thế Nào Để Trở Thành Một CTO?

Tìm hiểu ngay các thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong nhóm quản lý

Trong lương lai, BOM sẽ vẫn là danh sách quan trọng được các doanh nghiệp sản xuất quan tâm và ưu ái sử dụng. Việc tìm hiểu BOM là gì, những vai trò, công năng và cách xây dựng BOM sẽ là bước khởi đầu quan trọng cho bất kỳ ai muốn tham gia vào ngành công nghiệp sản xuất.

Bên cạnh đó, cách quản lý BOM là gì, thực hiện như thế nào cho đúng cũng là yếu tố quan trọng góp phần làm nên thành công của sản phẩm mà doanh nghiệp đang sản xuất.